Танымал тегтер

Мандат

Сайлау арқылы белгілі бір лауазымды тұлғаға не органға берілген өкілет не соны растайтын құжат.

Мандат сөзі көп мағынаға ие, бірақ айналып келгенде өкілет деген мән береді.

Саясатта мандат — депутат өкілеті және соны растайтын құжат.

Ал халықаралық құқықта ол — халықаралық ұйымның бір мемлекетке белгілі бір аумақты басқаруға рұқсат беруі. Мұндай құқықты Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін Ұлттар лигасы (БҰҰ-ның ізашары) бірнеше елге берді. Мысалы, Ұлыбританияға Палестина жерін басқаруға рұқсат етті.

Барлық мандатқа ортақ нәрсе бар: олардың жарамдылық мерзімі шектеулі болады. Мысалы, Қазақстанда Мәжіліс депутатының мандаты, өкілеті — бес жыл. Содан кейін бұл құқық басқа біреуге сайлау арқылы беріледі. Парламент депутаты:

— тұрақты мекенжайы басқа елде тіркелсе;

— сотталса;

— ҚР азаматтығынан айырылса өкілеті бітпей жатып мандатынан айырылуы мүмкін.

Ал Мәжіліс депутаты мына жағдайларда мандатынан айырылады:

— өзін сайлаған партиядан шықса немесе одан шығарылса;

— сол партия жұмысын толықтай тоқтатса.